روان و شمرده صحبت کردن یکی از ویژگی های کسانی است که از فن بیان قوی و سخنوری قدرتمندی برخوردار هستند. شمرده و روان صحبت کردن در موارد بسیاری باعث جاری شدن و روان شدن ارتباط انسانی هم می شود. لکنت زبان، تپق زدن، شخته و بی نظم صحبت کردن باعث می شود که انتقال معنای کلام هم دچار مشکل شود.
فراموش نکنید که این لکنت فقط در سخن گفتن شما نیست بلکه به شنیدن و درک سخن شما توسط مخاطب هم سرایت می کند. مخاطب هم با لکنت می شنود و به سختی، سخن شما را درک می کند. بسیاری از کج فهمی ها و سوءتفاهم های ارتباطی به این دلیل به وجود می آید که ما نمی توانیم روان و شمرده صحبت کنیم.
آنچه می خوانید
چگونه روان و شمرده صحبت کنیم؟
بارها برایمان پیش آمده که در یک مکالمه تلفنی یا گفت‌وگوی حضوری، ناچار شده‌ایم از مخاطب بخواهیم که حرفش را تکرار کند. چرا؟ چون کلمات او برایمان نامفهوم بوده است.
گنگ و نامفهوم صحبت کردن می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد:
بیایید با هم این دلایل را دقیق‌تر بررسی کنیم:
1. سرعت حرف زدن: نه تند، نه کند، بلکه متناسب
وقتی حرف از روان و شمرده صحبت کردن می‌شود، اولین چیزی که به ذهن می‌رسد سرعت حرف زدن است.
آمارهای مختلف نشان می‌دهد که در زبان فارسی، سرعت ایده‌آل صحبت کردن چیزی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کلمه در دقیقه است. اما واقعیت این است:
هیچ سخنرانی هنگام حرف زدن نمی‌تواند کلماتش را بشمارد!
مثل رانندگی است؛ شما سرعت را با توجه به جاده و شرایط تنظیم می‌کنید. در سخنرانی هم سرعت ثابت نداریم؛ بلکه باید بر اساس موقعیت، موضوع و مخاطب سرعت را تنظیم کنیم.
داستان کوتاه: قطار بی‌توقف
آبراهام لینکلن نقل می‌کند که یکی از مشاورانش، در جلسه‌ای حساس آنقدر تند صحبت می‌کرد که هیچ‌کس مفهوم حرف‌هایش را نمی‌فهمید. لینکلن در نهایت با لبخند گفت:
“او مانند قطاری است که بدون ایستادن از ایستگاه‌ها عبور می‌کند، فراموش کرده که مسافران هم باید سوار شوند!”
این داستان به ما یادآوری می‌کند:
اگر تند بروی، مخاطب جا می‌ماند. اگر کند بروی، حوصله‌اش سر می‌رود. هنر در تنظیم سرعت متناسب است.
نکته تازه:
قاعده طلایی سرعت حرف زدن این است:
- همه حروف را دقیق، درست و صحیح تلفظ کنید.
در هنگام توضیح مفاهیم سخت، آهسته‌تر شوید.
هنگام داستان‌گویی یا شوخی، کمی سرعت بگیرید.
بین بخش‌های مهم، مکث ایجاد کنید تا معنا ته‌نشین شود.
مشکل تند حرف زدن:
بیشتر اوقات ناشی از مدیریت نادرست تنفس وعدم تلفظ صحیح حروف است.
به خصوص در تلفظ حروف انسدادی و حروف نوک‌زبانی
➔ راه‌حل:
تمرین‌های تلفظی قدرتی با شمعک، تمرین های سرعتی تلفظ، دکلمه شعر و متن و ضبط صدا بهترین مسیر برای اصلاح است. (حداقل ۲۰ هفته تمرین مستمر لازم است.)
مشکل کند حرف زدن:
اغلب ریشه در فقر دایره واژگان کاربردی دارد.
وقتی کسی دایره واژگان محدودی دارد یا در انتخاب کلمات کند است، سخنش پر از مِن‌مِن، مکث و تپق واز دست دادن ارتباط چشمی مناسب می‌شود.
➔ راه‌حل:
افزایش دایره واژگان با تمرین‌های هدفمند و به‌کارگیری کلمات تازه در مکالمات روزمره.
نقل قول انگیزشی:
افلاطون می‌گوید:
“هر واژه همچون روحی است که نیازمند جسمی شایسته است؛ آن جسم، بیان روان و شمرده است.”
2. ضعف دستور زبان
گاهی اوقات، نامفهوم صحبت کردن ناشی از ضعف در ساختار جمله‌هاست:
استفاده زیاد از جملات مرکب بدون رعایت جای فعل
یا فقدان نظم دستوری در ترکیب واژه‌ها
➔ چه باید کرد؟
تمرین جمله‌سازی ساده و مرتب، و بازنگری در شیوه‌ی حرف زدن.
نکته کاربردی تازه:
یک روش فوق‌العاده ساده ولی مؤثر این است که
پس از گفتن هر جمله در ذهن خود بپرسید: آیا اگر خودم شنونده بودم، مفهوم را کامل دریافت می‌کردم؟
3. قدرت صدا
اگر صدایتان ضعیف باشد، کلمات شما به مقصد نمی‌رسند.
عضلات زیادی در تولید صدای قوی نقش دارند:
حنجره، دیافراگم، عضلات قفسه سینه، گردن، زبان، لب‌ها و حتی عضلات کمر!
➔ راه‌حل:
تمرین‌های صداسازی منظم باعث بهبود فوق‌العاده‌ی حجم و کیفیت صدا می‌شود.
داستان کوتاه: غرش مرد بی‌نام
در نبرد واترلو، افسر گمنامی فقط با فریاد بلندی که سر داد، باعث شد چندین سرباز دشمن تسلیم شوند! بعدها ناپلئون گفت:
“گاهی صدایی که با تمام جان فریاد شود، از هزاران شمشیر نیرومندتر است.”
🔹 این داستان نشان می‌دهد که صدای قوی، فقط رساندن پیام نیست؛ قدرت، نفوذ و اقتدار را هم منتقل می‌کند.
4. عدم انسجام ذهنی
ذهن پریشان = کلام پریشان.
کسی که ذهن ساختاریافته‌ای ندارد، از موضوع اصلی منحرف می‌شود، مکث‌های بی‌مورد دارد و پیوستگی صحبتش از بین می‌رود.
➔ راه‌حل:
تمرین تنظیم سخنرانی و تسلط بر ساختارهای کلاسیک و مدرن ارائه.
نقل قول کلاسیک:
کنفوسیوس می‌گوید:
“کسی که نمی‌تواند ذهنش را سامان دهد، چگونه می‌خواهد کلماتش را مرتب کند؟”
🔹 این جمله طلایی نشان می‌دهد که مسیر روان صحبت کردن از دل یک ذهن مرتب و منسجم می‌گذرد.
5. عدم تسلط مفهومی
وقتی محتوای حرفت را بلد نباشی، لکنت، تپق و من‌من کردن طبیعی است.
➔ راه‌حل:
مطالعه و تحقیق و سپس تمرین مناظره و جدل در مورد موضوعات مطالعه شده از مؤثرترین روش‌های بالابردن تسلط مفهومی و در نتیجه روان و شمرده صحبت کردن است.
داستان کوتاه: شمشیر زن بی‌تمرین
در افسانه‌های ژاپنی آمده که سامورایی جوانی بدون تمرین کافی وارد میدان شد. وقتی مقابل دشمن ایستاد، دستانش لرزید و شمشیر از دستش افتاد! استادش بعدها گفت:
“شمشیری که با ترس گرفته شود، پیش از نبرد شکست می‌خورد.”
🔹 در دنیای سخنوری هم اگر بر موضوع مسلط نباشی، پیش از شروع، شکست خورده‌ای.
6. تأثیر زبان بدن بر روان صحبت کردن
داستان:
یکی از سخنرانان معروف در سطح جهانی، جان اف. کندی، وقتی برای نخستین بار در مقابل جمعی عظیم سخنرانی می‌کرد، با استفاده از زبان بدن و حرکات دقیق دست‌ها، توانست پیام‌های خود را تأثیرگذارتر منتقل کند. حتی در مواردی که برخی کلمات را فراموش می‌کرد، حرکت‌های دست و چهره‌اش به مخاطبان احساس اطمینان می‌داد. این نشان می‌دهد که زبان بدن می‌تواند گاهی حتی از کلمات نیز تاثیرگذارتر باشد.
تمرین کاربردی:
برای بهبود زبان بدن خود، در هنگام سخنرانی یا مکالمه روزمره، سعی کنید حرکات دست‌ها و وضعیت بدن‌تان را هماهنگ با حرف‌هایی که می‌زنید، تنظیم کنید. هرچند که در ابتدا ممکن است به نظر برسد که خیلی غیرطبیعی است، اما با تمرین، این حرکات به طور طبیعی به بخشی از سخنرانی شما تبدیل خواهند شد.
نقل قول:
“زبان بدن قوی‌تر از هر کلمه‌ای است که می‌گوییم.”
— امیل کوه، نویسنده و سخنران
7. تنفس صحیح برای کلام مؤثرتر
داستان:
باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، در سخنرانی‌های خود به خوبی از تنفس صحیح بهره می‌برد. یکی از مهم‌ترین دلایلی که سخنرانی‌های او تأثیرگذار بود، توانایی او در استفاده از تنفس عمیق و کنترل‌شده بود. او با استفاده از تنفس به درستی زمان‌بندی جملاتش را کنترل می‌کرد و این به او اجازه می‌داد تا با تأکیدهای درست، پیام خود را به شکلی موثرتر منتقل کند.
تمرین کاربردی:
تمرین تنفس عمیق را هر روز انجام دهید. به این صورت که بایستید و به آرامی از طریق بینی نفس بکشید تا شکم شما بالا بیاید و سپس با دهان نفس را بیرون بدهید. این تمرین به شما کمک می‌کند تا کنترل بهتری روی نفس‌تان داشته باشید و هنگام سخنرانی از تپق زدن و خشکی دهان جلوگیری کنید.
نقل قول:
“تنفس درست، راهی به سوی سخنرانی بهتر و قوی‌تر است.”
— پائولو کوئلیو، نویسنده
8. رابطه‌ی روان صحبت کردن با اعتماد به نفس
داستان:
استیو جابز، موسس اپل، به عنوان یک سخنران مشهور شناخته می‌شود. یکی از ویژگی‌های بارز سخنرانی‌های او اعتماد به نفس بالا بود. در یکی از معروف‌ترین سخنرانی‌هایش در کنفرانس اپل، او به سادگی اما با قدرت پیام خود را منتقل کرد. یکی از دلایل این قدرت در سخنرانی، اعتماد به نفس او بود. جابز یاد گرفته بود که به هر کلمه‌اش ایمان داشته باشد و این چیزی است که مخاطب به آن واکنش نشان می‌دهد.
تمرین کاربردی:
برای تقویت اعتماد به نفس، شناخت نسبت به خود، جهان و دنیای مدرن که در آن زندگی کنیم مهم است. مطالعه تاریخ، شعر و ادبیات، همچنین آشنایی با تئوری های سیاست، تعلیم و تربیت، زیبایی شناسی، عشق و دوستی ضرورت دارد. در نهایت تحقیق در سه حوزه اسطوره، دین و علم می تواند به شناخت عمیق و در نتیجه اعتماد به نفس منجر شود.
نقل قول:
اعتماد به نفس، درک عمیق از خود است؛ شما همانطور که هستید کافی هستید.
— استیو جابز
9. اهمیت لحن و تن صدای متغیر
داستان:
ویل اسمیت در یکی از سخنرانی‌های انگیزشی خود در مورد اهمیت تغییر لحن صحبت کرده بود. او اشاره کرد که لحن صدا، یکی از عواملی است که می‌تواند مخاطب را از وضعیت سکوت به حالت هیجان و اشتیاق بیاورد. او در سخنرانی‌هایش از تغییرات لحن و تن صدا برای ایجاد تأثیر بیشتر استفاده می‌کرد و همین باعث می‌شد که مخاطب بیشتر جذب کلماتش شود.
تمرین کاربردی:
برای تقویت لحن صدای خود، سعی کنید تمرین دکلمه شعر و متن، خاطره گویی و قصه گویی را انجام دهید. همچنین بیان دیالوگ های متنوع تاریخ سینما هم می تواند بسیار موثر باشد.
نقل قول:
یک کلمه می‌تواند همه چیز را تغییر دهد، اما لحن صداست که می‌تواند دنیایی بسازد.
— کارولین مایرز، نویسنده و سخنران
10. تأثیر سکوت‌های هوشمندانه
داستان:
در یکی از سخنرانی‌های معروف ماهاتما گاندی، او برای تأکید بر اهمیت یک پیام خاص، سکوتی طولانی را در بین صحبت‌هایش قرار داد. این سکوت نه تنها باعث شد که مخاطب به کلام او توجه بیشتری داشته باشد، بلکه باعث شد که پیامش عمیق‌تر در ذهن شنوندگان باقی بماند. گاندی با این روش به وضوح نشان داد که سکوت می‌تواند به اندازه کلمات تاثیرگذار باشد.
تمرین کاربردی:
تمرین کنید که در میان مکالمات خود، در موقعیت‌های مناسب سکوت کنید. این کار می‌تواند به شما کمک کند تا پیام‌تان را بیشتر در ذهن شنونده باقی بگذارید و واکنش‌های بهتری دریافت کنید.
نقل قول:
سکوت، زبان است که همیشه در دسترس است، اما اغلب نادیده گرفته می‌شود.
— نیل گیمن، نویسنده
11. تأثیر تجربه و تمرین در روان صحبت کردن
داستان:
مالالا یوسفزای، فعال حقوق زنان و برنده نوبل، در سخنرانی‌های جهانی‌اش به‌طور واضح نشان داده که هیچ‌چیز جای تمرین و تجربه را نمی‌گیرد. او از دوران نوجوانی در برابر مخاطبین زیادی سخنرانی کرده و با تمرین‌های مداوم توانسته تسلط زیادی بر کلام خود پیدا کند. در سخنرانی معروفش در سازمان ملل، او بدون هیچ تپق یا مکثی، پیامی محکم و رسا را منتقل کرد.
تمرین کاربردی:
برای بهبود روان صحبت کردن، در موقعیت‌های مختلف اجتماعی (حتی غیررسمی) تمرین کنید. حتی می‌توانید با دوستان یا خانواده خود تمرین سخنرانی کنید و از آن‌ها بازخورد بگیرید.
نقل قول:
تمرین بهترین راه برای تسلط بر هر مهارت است، به‌ویژه برای سخنرانی.
— مالالا یوسفزای
0 دیدگاه‌ها